تکلیف تامین اجتماعی بر پرداخت حقوق ۹ ماه مرخصی زایمان

گردش کار : زنانی که شاغل در بخش غیردولتی خصوصی بوده و صندوق بازنشستگی آنها تأمین اجتماعی بوده و زایمان کرده بودند به موجب دادخواستی به طرفیت سازمان تأمین اجتماعی خواستار پرداخت و حقوق فوق‌العاده‌های ایام مرخصی زایمان افزایش‌یافته از ۶ ماه به ۹ ماه شده اند و شعب دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست آنها به‌شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعب بدوی ۵۲، ۱۴، ۴۷، ۲۵، ۱۲، ۴۹، ۳۵ و ۵۸ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به خواسته تقاضای افزایش مرخصی زایمان از ۶ ماه به ۹ ماه و پرداخت حقوق و مزایا به موجب دادنامه‌های شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۷۷۰۰۲۹۳ـ ۱۳۹۶/۲/۶، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۷۷۰۰۳۱۷ـ ۱۳۹۶/۲/۶، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۷۷۰۰۳۷۸ ـ ۱۳۹۶/۲/۱۱، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۷۷۰۰۴۳۸ ـ ۱۳۹۶/۲/۱۶، ۹۴۰۹۹۷۰۹۰۱۴۰۰۶۱۷ـ ۱۳۹۴/۳/۲۰، ۹۶۰۹۹۷۰۹۰۲۵۰۰۲۱۴  ـ ۱۳۹۶/۱/۷، ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۲۵۰۱۹۹۲ـ ۱۳۹۵/۹/۲۲، ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۲۵۰۲۵۷۸ ـ ۱۳۹۵/۱۱/۵، ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۱۲۰۱۱۷۵ ـ ۱۳۹۵/۱۰/۵، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۷۴۰۰۲۵۹ـ ۱۳۹۶/۲/۲۰، ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۷۴۰۱۵۸۴ـ ۱۳۹۵/۹/۲۴، ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۷۴۰۱۷۲۳  ـ ۱۳۹۵/۱۰/۱۲، ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۷۴۰۱۵۵۷ـ ۱۳۹۵/۹/۲۲، ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۳۵۰۲۸۹۰ ـ ۱۳۹۵/۹/۷، ۹۶۰۹۹۷۰۹۰۲۵۰۰۴۵۰  ـ ۱۳۹۶/۱/۲۱، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۷۴۰۰۲۵۶ ـ ۱۳۹۶/۲/۲۰، ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۷۴۰۱۵۴۳ـ ۱۳۹۵/۹/۲۱، ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۷۴۰۲۵۱  ـ ۱۳۹۵/۱۲/۲۲، ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۳۵۰۲۴۵۶ ـ ۱۳۹۵/۷/۱۰، ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۳۵۰۲۱۲۰ ـ ۱۳۹۵/۶/۱۳، ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۳۵۰۳۵۱۴  ـ ۱۳۹۵/۱۱/۶، ۹۶۰۹۹۷۰۹۰۳۵۰۰۰۰۵ ـ ۱۳۹۶/۱/۵، ۹۶۰۹۹۷۰۹۰۳۵۰۰۰۱۳ـ ۱۳۹۶/۱/۵ با این استدلال که اولاً: به موجب تبصره ۲ ماده واحده اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب ۱۳۹۲ دولت مجاز به افزایش مدت مرخصی زایمان تا ۹ ماه شده است. ثانیاً: به‌موجب بند ۱ تصویب نامه شماره ۹۲۰۹۱ت۴۶۵۲۷هـ ـ ۱۳۹۴/۱/۳۱ صـادره از هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مورد تأیید قرار گرفته است. ثالثاً: پرداخت حقوق و فوق‌العاده‌های شاغلین غیردولتی در خصوص مرخصی ۹ ماهه زایمان همانند مرخصی ۶ مـاه سابق بـراساس قـوانین و مقررات مـربوطه و به دلیل شمول مقررات تأمین اجتماعی بر این دسته از شاغلین بر عهده سازمان تأمین اجتماعی می‌باشد، حکم به وارد دانستن شکایت و الزام تأمین اجتماعی به اجابت خواسته شاکیان صادر کرده‌اند.

آراء شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۵۶۰۱۲۸۳ـ ۱۳۹۵/۹/۱۷، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۱۰۰۱۲۴ـ ۳ /۱۳۹۶/۲، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۵۳۰۱۰۳۴ـ ۱۳۹۶/۳/۷، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۳۰۱۵۴۳ـ ۴/۷/ ۱۳۹۶، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۱۰۰۶۶۶ ـ ۱۳۹۶/۳/۱۶ در شعب ۱، ۴، ۲ و ۲۸ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تأیید شد.

  در اثر تجدیدنظرخواهی از سایر آراء مذکور، شعبه ۲۷ تجدیدنظر (۱۰ سابق) دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه‌های شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۱۰۰ ۴ـ ۱۳۹۶/۴/۱۲، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۰۹۲۰ ـ ۱۳۹۶/۴/۱۰، ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۲۲۸۱  ـ ۱۳۹۵/۱۱/۱۸، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۰۹۸۲ ـ ۱۳۹۶/۴/۱۲، ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۲۰۹۵ ـ ۱۳۹۵/۱۱/۹، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۰۹۹۹  ـ ۱۳۹۶/۴/۱۲، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۱۱۱۳ ـ ۱۳۹۶/۴/۱۳، ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۲۰۹۷ ـ ۱۳۹۵/۱۱/۹، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۰۱۲۳  ـ ۱۳۹۶/۲/۲، ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۲۲۵۴ ـ ۱۳۹۵/۱۱/۱۷، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۰۲۶۷ ـ ۱۳۹۶/۲/۶، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۰۲۲۳  ـ ۱۳۹۶/۲/۳، ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۲۰۱۰ ـ ۱۳۹۵/۱۰/۲۵،  ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۰۹۹۳ ـ ۱۳۹۶/۴/۱۲، ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۲۲۵۵  ـ ۱۳۹۵/۱۱/۱۷، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۰۸۵۰ ـ ۱۳۹۶/۳/۲۹، ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۱۱۰۱ ـ ۱۳۹۶/۴/۱۳ با استدلال زیر آراء مذکور را نقض می‌کند:

  با توجه به رأی شماره ۱۳۲۸ ـ ۱۳۹۳/۸/۱۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، مراجع متبوع مستخدم ملزم به اعطای مرخصی ۹ ماهه زایمان موضوع تبصره ۲ ماده واحده قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب ۱۳۹۲ می‌باشند و شاکی هم که از کارکنان بخش غیردولتی است باید دستگاه متبوع خود را طرف شکایت قرار دهـد و از این رو هیچ گونـه رابطه استخدامی بـا سازمـان تأمین اجتماعی نداشته و خـواسته متوجه این سازمان نمی‌باشد و این سازمان صرفاً مکلف به انجام وظایف قانونی مذکور در ماده ۵۹ قانون تأمین اجتماعی می‌باشد، به لحاظ عدم توجه دعوا به سازمان تأمین اجتماعی قرار رد شکایت صادر کرده‌اند.

شعبه ۸ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری نیز در مقام رسیدگی به تجدیدنظرخواهی از رأی شماره ۶۱۷ـ ۱۳۹۴/۳/۲۰ شعبه ۱۴ بدوی دیوان عدالت اداری به شرح زیر استدلال کرده است:

در خصوص دعوای تجدیدنظرخواهی سازمان تأمین اجتماعی (اداره کل تأمین اجتماعی استان تهران) به طرفیت خانم نگار رستگار نسبت به دادنامه شماره ۶۱۷ ـ ۱۳۹۴/۳/۲۰ موضوع پرونده کلاسه ۶۴۸ صادره از شعبه ۱۴ بدوی دیوان که به موجب آن حکم به ورود شکایت صادر شده است با توجه به مفاد اوراق و محتویات پرونده صرف نظر از آن که شاکی دلیلی بر استفاده از مرخصی (گواهی استراحت) ارائه ننموده است، نظر به‌اینکه افزایش مرخصی و موافقت با آن از ۶ ماه به ۹ ماه از وظایف دستگاه متبوع مستخدم می‌باشد و در فرض رعایت شرایط قانونی، تأمین اجتماعی مکلف به انجام وظایف قانونی (اجرای ماده ۵۹ قانون تأمین اجتماعی می‌باشد، لذا با وصف موجود دعوی متوجه سازمان تأمین اجتماعی نبوده و به استناد مواد ۶۵ و ۷۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رأی معترض عنه نقض و در اجرای بند پ ماده ۵۳ قانون فوق الذکر قرار رد شکایت شاکی صادر و اعلام می‌گردد. رأی صادره قطعی است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۳۹۸/۲/۳۱ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

اولاً : تعارض در آراء محرز است.

ثانیاً : با توجه به اینکه در تبصره ۲ قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب سال ۱۳۹۲ به دولت اجازه داده شده است مرخصی زایمان مادران را به ۹ ماه افزایش دهد و هیأت وزیران نیز به موجب مصوبه شماره ۹۲۰۹۱/ت۴۶۵۲۵۷هـ ـ ۱۳۹۲/۴/۱۹ مدت مرخصی زایمان (یک و دوقلو) زنان شاغل در بخش‌های دولتی و غیردولتی ۹ ماه تمام با پرداخت حقوق و فوق‌العاده‌های مربوط تعیین کرده است و هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز بـه موجب رأی شماره ۲۲۵ ـ ۲۲۴ مـورخ ۱۳۹۵/۴/۲۲ بند موصوف از مصوبه مذکور را ابطال نکرده است، بنابراین پرداخت حقوق و فوق‌العاده‌های مربوط در بخش غیردولتی در مرخصی زایمان از ۶ ماه به ۹ ماه از حقوق مادران شاغل در بخش‌های غیردولتی است و از آنجا که هیأت عمومی دیوان عدالت اداری پیش از این در رأی شماره ۱۳۲۸ ـ ۱۳۹۳/۸/۱۹ با استناد به ماده ۶۴ قانون تأمین اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی را در صورتی از پرداخت حقوق و مزایای ایام مرخصی زایمان واجد تکلیف ندانسته که کارفرمایان طبق قوانین و مقررات مکلف باشند حقوق یا مزد بیمه شدگان را بپردازند، بنابراین چون در قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب سال ۱۳۹۲ و مصوبه شماره ۹۲۰۹/ت۴۶۵۲۷هـ ـ ۱۳۹۲/۴/۱۹ هیأت وزیران، تکلیفی متوجه کارفرمایان زنان شاغل در بخش غیردولتی در پرداخت حقوق و فوق‌العاده‌های ایام مرخصی زایمان پیش بینی نشده است، سازمان تأمین اجتماعی مکلف به پرداخت حقوق و فوق‌العاده‌های مربوط است و رویه جاری در سازمان تأمین اجتماعی در خصوص مورد چه در زمانی که مرخصی زایمان طبق ماده ۳ قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی مصوب سال ۱۳۷۴ و قانون اصلاح ماده ۳ قانون مذکور مصوب سال ۱۳۸۶، ۴ و ۶ ماه تعیین شده بود، حقوق مربوط به مادران پرداخت می‌شده است، بنا به مراتب با افزایش مرخصی زایمان به ۹ ماه نیز تکلیف کماکان متوجه سازمان تأمین اجتماعی است و آراء صادر شده به وارد دانستن شکایت به شرح مندرج در گردش کار صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است. رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی

سایت دیوان